Sepsa

Sepsa – co to właściwie jest?

Sepsa (zwana też posocznicą) stanowi zespół objawów organizmu na zakażenie. Ma miejsce, gdy do krwi dostają się bakterie, drobnoustroje lub ich toksyny. Infekcja uwalnia substancje tzw. modulatory immunologiczne, które wpływają na błonę naczyń krwionośnych.

Skutkiem tego jest stan zapalny oraz tworzące się skrzepy. W posocznicy istnieje stały dopływ bakterii do krwioobiegu, które  mogą się też rozmnażać we krwi krążącej.

Przebieg zakażenia może mieć różne postacie. Choroba postępuje w bardzo krótkim czasie, jest w stanie szybko  przeistoczyć się w postać ciężką i spowodować niewydolność licznych narządów wewnętrznych i zaburzenia krzepnięcia krwi. Najgroźniejsza jest postać ostra, która przechodzi w tzw. wstrząs septyczny, a ten z kolei może doprowadzić nawet do śmierci.

W dzisiejszym świecie taka sytuacja ma miejsce coraz częściej. Powodem jest większa liczba zabiegów chirurgicznych, oraz starzejące się społeczeństwo. Śmiertelność w przypadku zakażenia sepsą wynosi 16%, ciężką sepsą 36%, a we wstrząsie septycznym – 58% przypadków. Sepsa to poważny problem epidemiologiczno – terapeutyczny, który stanowi nie lada wyzwanie dla współczesnej medycyny.

Gdzie i w jaki sposób dochodzi do zakażenia

Do zainfekowania organizmu najczęściej dochodzi na oddziałach intensywnej terapii, gdzie stan zdrowia pacjentów często  jest dość poważny, a interwencje chirurgiczne – liczne. Natomiast  w warunkach pozaszpitalnych sepsa atakuje głównie dzieci, młodzież, chorych na AIDS, cukrzyków oraz starszych i osłabionych. Dotyka więc osoby, których układ odpornościowy słabiej funkcjonuje. 

Przyczyną sepsy mogą być infekcje w obrębie jamy brzusznej, zapalenie płuc, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, infekcje układu moczowego, stan kataboliczny, niedożywienie i niedobory pokarmowe oraz złe warunki higieniczno-sanitarne, obecność w organizmie ciała obcego mogącego wpływać na zakażenie (np. cewniki).

U osoby predysponowanej przyczyną może być każde inne zakażenie. Ryzyko stanowią najczęściej wykonane zabiegi operacyjne, wiek, wstrząs, uraz, oparzenie, uprzednie leczenie sterydami, lekami immunosupresyjnymi, współistniejące choroby przewlekłe.

Leczenie

Leczenie sepsy jest możliwe tylko na oddziale intensywnej terapii, gdzie mogą zostać podtrzymane funkcje narządów wewnętrznych. Głównym celem jest jak najszybsze usunięcie ogniska stanowiącego źródło zakażenia. W zależności od rodzaju infekcji stosuje się różne środki leczenia. Należą do nich: antybiotyki, płyny, kortykosteroidy, leki obkurczające naczynia krwionośne i pobudzające kurczliwość mięśnia sercowego, aktywowane białko C i inne. Jeśli leczenie przeciwbakteryjne rozpocznie się u chorego wcześnie, rokowania są korzystne. W niektórych przypadkach liczą się godziny,a nawet minuty. Leczenie sepsy jest długotrwałe, obarczone ryzykiem zgonu pacjenta i dość kosztowne. Średni czas leczenia wynosi około 19 dni.

Sposoby ochrony przed zakażeniem

Najpewniejszym sposobem ochrony przed niektórymi drobnoustrojami, które mogą się wywołać sepsę są szczepienia ochronne. W przypadkach zakażeń okołoporodowych, gdzie zagrożone może być jeszcze nienarodzone dziecko zakażenie  wywołują paciorkowce grupy B.

W tej sytuacji zapobieganie zakażeniu u noworodka (gdy  w kanale rodnym ciężarnej wykryto  paciorkowce grupy B) polega na profilaktycznym podaniu antybiotyku matce w czasie rozpoczęcia akcji porodowej. Natomiast w szpitalach należy ograniczać procedury inwazyjne, dbać o higienę oraz przestrzegać zasad aseptyki.

Trochę historii...

Pierwsze objawy sepsy znajdujemy już w starożytności. Jeden z najwybitniejszych lekarzy greckich – Hipokrates opisał przebieg oraz objawy zakażenia. Wskazał, że u pacjenta występuje gorączka wywołana przez gnijące substancje. Dlatego też reakcjom organizmu na zakażenie nadano miano „gnicia krwi”.


Autor:
Sylwia Sabala

Zobacz również objawy tej choroby: Objawy sepsy